ایران، روسیه و چین نامهای مشترک صادر کردهاند که در آن با تصمیم سه کشور اروپایی (E3) برای فعالسازی سازوکار «اسنپبک» سازمان ملل مخالفت کردهاند. این نامه که در نشست سازمان همکاری شانگهای در تیانجین توسط عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، به همراه همتایان روس و چینی او ارائه شد، اعلام میکند که به باور آنان روند اسنپبک «باطل» و «غیرقانونی» است. بند اسنپبک به عنوان بخشی از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با ایران وارد شد؛ توافقی که چین، روسیه، بریتانیا، آلمان، فرانسه، ایالات متحده و اتحادیه اروپا آن را امضا کردند. این بند اجازه میدهد که در صورت تشخیص نقض تعهدات از سوی ایران، تحریمهای سازمان ملل به طور خودکار بازگردند. پس از فعال شدن، هیچ عضو شورای امنیت نمیتواند آن را وتو کند. هفته گذشته بریتانیا، آلمان و فرانسه که به طور جمعی با عنوان E3 شناخته میشوند، این سازوکار را فعال کردند و ایران را به غنیسازی اورانیوم در سطوحی «بیسابقه برای کشوری بدون برنامه سلاح هستهای» و نیز به عدم همکاری در مذاکرات متهم کردند. تاکنون E3 به نامه مشترک پاسخ ندادهاند و شمارش معکوس برای بازگرداندن تحریمها همچنان ادامه دارد.
در همین حال، پیامدهای اقتصادی «اسنپبک» در ایران آشکار شده است. همانگونه که پنجشنبه گذشته گزارش شد، ریال ــ واحد پول کشور ــ به پایینترین سطح تاریخ خود سقوط کرده و با نرخ ۱٫۰۶ میلیون ریال در برابر هر دلار معامله میشود؛ رکوردی که رکورد قبلی در ماه آوریل، اندکی پیش از ازسرگیری مذاکرات با ایالات متحده، را پشت سر گذاشته است. اتاق بازرگانی ایران هشدار داده است که در صورت اجرای کامل این سازوکار، ارزش ریال میتواند به ۱٫۶۵ میلیون در برابر هر دلار سقوط کند و نرخ تورم به ۹۰ درصد برسد.
علی مطهری، نایبرئیس پیشین مجلس و برادر همسر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، از موضع میانهروانه رئیسجمهور مسعود پزشکیان در قبال قانون «عفاف و حجاب» انتقاد کرد. پزشکیان اخیراً استدلال کرده بود که اجرای سختگیرانه میتواند موجب تشدید تنشهای اجتماعی و بروز ناآرامی شود و ترجیح داده است از اقداماتی که ممکن است ثبات ملی را تضعیف کند خودداری کند. اما مطهری در پاسخ تأکید کرد که چنین تساهلی پذیرفتنی نیست: « درست است که میگوییم سختگیری نباید باشد ولی کسی که نافش را بیرون گذاشته، چه کسی باید جلویش را بگیرد?» او اذعان کرد که خود قانون مشکلدار بوده و اجرای آن دشواریهایی ایجاد کرده است، اما بر این نکته تأکید داشت که رهبران دولت، بهویژه رئیسجمهور، نباید به گونهای سخن بگویند که بیاعتنایی به حجاب را تشویق کند. مطهری اصرار دارد که یک دولت اسلامی باید نه تنها بر امور اقتصادی بلکه بر مسائل فرهنگی و اخلاقی نیز نظارت داشته باشد؛ دیدگاهی که او را در اردوگاه محافظهکاران سیاست ایران قرار میدهد. وی همچنین تأکید کرد که این مسئولیت نمیتواند صرفاً به آموزش دینی در مساجد واگذار شود، بلکه باید در قانون نهادینه و برای حفظ هویت اسلامی کشور اجرا شود.
موجی کمسابقه از اعتراض یکی از بزرگترین واحدهای صنعتی ایران را لرزانده است؛ جایی که هزاران کارگر دست به اعتصاب غذا زدهاند. بیش از ۴ هزار کارگر شرکت آلومینیوم اراک در اعتراض به شرایط نامطلوب کاری، کاهش مزایای رفاهی، اخراجها و بیتوجهی مکرر به خواستههایشان برای بهبود ایمنی و تأمین اجتماعی، دست به اعتصاب غذا زدهاند. مدیریت شرکت علیه حدود ۳۰ کارگر پرونده قضایی تشکیل داده است. گزارشها نشان میدهد کارگران سالنهای غذاخوری کارخانه را تحریم کردهاند و سوگند خوردهاند تا زمان دستیابی به بهبود واقعی در حقوق خود، به اعتصاب ادامه دهند.
دادههای اخیر حاکی از آن است که ایران ممکن است در آستانه یک بحران جمعیتی قرار گرفته باشد. گزارشی تازه از معاونت امور جوانان وزارت ورزش و جوانان نشان میدهد که نرخ ازدواج کاهش چشمگیری یافته و از ۴٫۲۵ درصد در سال ۱۴۰۱ به تنها ۳٫۸۵ درصد در سال گذشته رسیده است. آمار همچنین آشکار میکند که ۱۴ درصد از زنان و ۴ درصد از مردان بالای ۴۵ سال هرگز ازدواج نکردهاند، در حالی که بیش از ۱۷ میلیون ایرانی زیر ۴۵ سال مجرد باقی ماندهاند؛ از این میان ۹٫۵ میلیون مرد و ۷٫۵ میلیون زن هستند.
Photograph: Tasnim News Agency, Wikimedia Commons